Nadawcze próby z dipolem ziemnym w zakresie VLF

Zachęceni udanymi próbami z dipolami ziemnymi postanowiliśmy przeprowadzić eksperyment z nadawaniem z tej anteny w paśmie VLF 8,27kHz, tj fali o długości 36km (36000m). Dzięki uprzejmości Fab LAB Trójmiasto mieliśmy doskonałą lokalizację na klifie morskim w Gdyni. Celami eksperymentu były:

  • Próba transmisji w zakresie VLF z anteny typu dipol ziemny
  • Pomiary i testy rozchodzenia się fal VLF nad morzem i brzegiem morskim
  • Sprawdzenie czy w warunkach prostego amatorskiego sprzętu i nadajnika małej mocy możliwa jest transmisja DX-owa
  • Test transformatora antenowego wykonanego na rdzeniach ferrytowych

Znakomita lokalizacja w Parku Kolibkowskim nad Zatoką Gdańską prognozowała na niską obecność wód gruntowych i możliwość zastosowania dobrych uziomów w postaci zbiorników wodnych.

3.Antena

Zastosowaliśmy antenę o długości około 500m. Punktami zasilania ze względu na gościnne korzystanie z terenu były: niewielki staw młyński na Potoku Kolibkowskim oraz Zatoka Gdańska. Elektrodą w stawie młyńskim był metrowej długości aluminiowy kątownik. Elektrodą w Morzu Bałtyckim było około 10m drutu spawalniczego zatopionego w wodach Zatoki Gdańskiej. Ze względu na niską cenę był to drut spawalniczy o średnicy 1,2mm (około 160m) i 0,8mm (pozostała długość). Drut był rozpięty na drzewach, krzewach i innych zaroślach. Na plaży przewód był zakopany bardzo płytko w piasku.

Chyba nie ma piękniejszego końca anteny na świecie?

Koniec anteny w Potoku Kolibkowskim.

Parametry anteny:

  • Napięcie w miejscu zasilania anteny około 300V
  • Impedancja anteny na 8,27kHz około 1200Ω
  • Rezystancja zmierzona dla prądu stałego anteny około 500Ω
  • Rezystancja prądu stałego dla drutu antenowego około 140Ω
  • Moc nadajnika mniejsza niż 100W, obliczenia wykazują moc 75W
  • Moc emitowana z anteny poniżej mikrowata (jedna milionowa wata 0,000001W)

4.Zastosowany sprzęt:

-wysokostabilny generator synchronizowany sygnałem GPS

– Generator oparty o stary terminal na procesorze x86, do którego wbudowano GPS uBlox Neo-7m. GPS podłączony jest pod podłączony do portu szeregowego w terminalu, dzięki czemu możliwe jest jego sterowanie, oraz użycie do zgrubnego ustawiania czasu (nie ma sygnału 1PPS, więc nie jest to duża dokładność). Sygnał 20kHz z gps-a jest doprowadzony do karty dźwiękowej w terminalu i stanowi wzorzec dla generatora DDS ebsynth autorstwa Paula Nicholsona

Dzięki temu oprócz nadawania nośnej, możliwe było również nadawanie emisją ebnaut

-wzmacniacz radiowęzłowy Polkat Forte 201

Wzmacniacz został nieznacznie zmodyfikowany. Wyprowadzono na tylne złącze więcej odczepów znajdującego się w środku transformatora dopasowującego. W celu przystosowania go do pracy ciągłej dodano dwa wentylatory wymuszające obieg powietrza.

-autotransformator na rdzeniach ferrytowych 8,27kHz-479kHz.

Uniwersalny nadawczy autotransformator antenowy na pasma 8,27kHz, 136kHz i 472kHz.

  1. Wyniki eksperymentu:

-Udało się uzyskać pierwszy zagraniczny odbiór polskiej stacji amatorskiej przez Paula Nicholsona w zakresie VLF w odległości 1342km. Odebrany został sygnał „SP” (znak wywoławczy Polski) emisją EbNaut na częstotliwości 8270.00073Hz.

Od 20190302 11:30 UTC do 20190303 04:00 UTC nadana została nośna na częstotliwości 8270.005Hz, widoczna na grabberze Paula Nicholsona:

http://78.46.38.217/fbins3.html#p=1551513600&b=080&s=fd&m=cardioid&w=r&h=62&z1=0.34&z2=0.64&c=1&mb=615,147,688,173,1

Nasz sygnał odbierany w odległości 1342km

-Pomiary za pomocą przenośnej pętlowej anteny magnetycznej o średnicy 90cm pozwalały na odbiór składowej magnetycznej z odległości około 6km, mimo zastosowania szybkiego FFT (rozmiar FFT 131072 przy próbkowaniu 48kHz: rozdzielczość 370mHz 2.7s per FFT, później zastosowano FFT 131072 z decymacją 32x: rozdzielczość 11mHz, 1.5min per FFT)

-Odbiór nad terenem o dobrej konduktywności wykazywał wzmocnienie sygnału VLF, np. odbiór na moście nad rzeką był lepszy niż nad jej brzegiem.

-Eksperyment wykazał że możliwe jest zastosowanie prostego i taniego amatorskiego sprzętu w celu uzyskania udanych wyników

-Sprawdziła się konstrukcja autotransformatora na rdzeniach ferrytowych, który przy pracy ciągłej nawet nie okazał się choćby lekko ciepły.

  1. W eksperymencie udział wzięli:

-Marcin SQ2BXI

-Jacek SQ5BPF

-kol. Julian